Εν συναίσθηση: τι πραγματικά σημαίνει εν συναίσθηση και πως μπορεί να λειτουργήσει στην ζωή μας;(μια λέξη που ακούμε συχνά τελευταία γύρω μας....)
Εν συναίσθηση λοιπόν,μια λέξη που τελευταία ακούς όλο και συχνότερα γύρω σου κυρίως απο νέους γονείς και ανθρώπους που συναναστρέφονται με παιδιά!Στο the smell of mommy σίγουρα έχεις διαβάσει αρκετές φορές αυτή την λέξη σε διάφορα άρθρα!Θα έλεγα πως είδες λίγο την εν συναίσθηση απο τα μάτια και τις ανησυχίες ενός νέου γονέα!Όμως επειδή το θέμα μας απασχολεί έντονα,θέλαμε να έχουμε και την επιστημονική τεκμηριωμένη άποψη για το τι είναι η εν συναίσθηση τελικά(σε συνάρτηση πάντα με το μεγάλωμα των παιδιών)και πως μπορεί να δουλέψει καλύτερα στην ζωή μας!
Για αυτό τον λόγο ζήτησα την πολύτιμη βοήθεια και τις γνώσεις της αγαπημένης ψυχολόγου Μαρίνας Κρητικού!
"Η Μαρίνα Κρητικού με καταγωγή απο τις Κυκλάδες,σπούδασε ψυχολογία Υγείας στο πανεπιστήμιο της Κρήτης.Εργάζεται ως ψυχολόγος/οικογενειακή-
Ξεκινώντας....
⦁ Ποιες ειναι οι βασικές αρχές της εν συναίσθησης;
Εν συναίσθηση είναι η ικανότητα να μπορούμε να αντιληφθούμε τα συναισθήματα των άλλων, "μπαίνοντας στη θέση τους". Σύμφωνα με τον Carl Rogers, εν συναίσθηση είναι: "Να αντιληφθεί το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς του άλλου με ακρίβεια με τα συναισθηματικά συστατικά και τις έννοιες που αναφέρονται σαν να ήταν το ίδιο το πρόσωπο, αλλά χωρίς ποτέ να ξεχάσει τον όρο «σαν». Κατά συνέπεια, σημαίνει να αισθανθεί τη λύπη ή την ευχαρίστηση του άλλου σαν να είναι δικό του δεδομένο, αλλά χωρίς να χάνει ποτέ την αυτογνωσία του ότι είναι “σαν“ να λυπήθηκα εγώ ή χάρηκα και ούτω καθ’ εξής."
Εν συναίσθηση λοιπόν,μια λέξη που τελευταία ακούς όλο και συχνότερα γύρω σου κυρίως απο νέους γονείς και ανθρώπους που συναναστρέφονται με παιδιά!Στο the smell of mommy σίγουρα έχεις διαβάσει αρκετές φορές αυτή την λέξη σε διάφορα άρθρα!Θα έλεγα πως είδες λίγο την εν συναίσθηση απο τα μάτια και τις ανησυχίες ενός νέου γονέα!Όμως επειδή το θέμα μας απασχολεί έντονα,θέλαμε να έχουμε και την επιστημονική τεκμηριωμένη άποψη για το τι είναι η εν συναίσθηση τελικά(σε συνάρτηση πάντα με το μεγάλωμα των παιδιών)και πως μπορεί να δουλέψει καλύτερα στην ζωή μας!
Για αυτό τον λόγο ζήτησα την πολύτιμη βοήθεια και τις γνώσεις της αγαπημένης ψυχολόγου Μαρίνας Κρητικού!
"Η Μαρίνα Κρητικού με καταγωγή απο τις Κυκλάδες,σπούδασε ψυχολογία Υγείας στο πανεπιστήμιο της Κρήτης.Εργάζεται ως ψυχολόγος/οικογενειακή-
Ξεκινώντας....
⦁ Ποιες ειναι οι βασικές αρχές της εν συναίσθησης;
Εν συναίσθηση είναι η ικανότητα να μπορούμε να αντιληφθούμε τα συναισθήματα των άλλων, "μπαίνοντας στη θέση τους". Σύμφωνα με τον Carl Rogers, εν συναίσθηση είναι: "Να αντιληφθεί το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς του άλλου με ακρίβεια με τα συναισθηματικά συστατικά και τις έννοιες που αναφέρονται σαν να ήταν το ίδιο το πρόσωπο, αλλά χωρίς ποτέ να ξεχάσει τον όρο «σαν». Κατά συνέπεια, σημαίνει να αισθανθεί τη λύπη ή την ευχαρίστηση του άλλου σαν να είναι δικό του δεδομένο, αλλά χωρίς να χάνει ποτέ την αυτογνωσία του ότι είναι “σαν“ να λυπήθηκα εγώ ή χάρηκα και ούτω καθ’ εξής."
⦁ Ποια η θέση της σύγχρονης ψυχολογίας σχετικά με την ενσυναισθηση ως μέσο ανατροφης των παιδιών μιας οικογένειας;
Η εν συναίσθηση δεν θα έπρεπε να περιορίζεται μόνο στις σχέσεις μεταξύ ενηλίκων ή μεταξύ θεραπευτή-θεραπευόμενου, αλλά με εν συναίσθηση είναι σημαντικό να μεγαλώνουμε κ τα παιδιά μας, καθώς αν προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση τους κ να κατανοήσουμε πώς μπορεί να σκέφτονται σύμφωνα με το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκονται ή πώς μπορεί να νιώθουν, τότε θα χτίσουμε πολύ πιο εύκολα γέφυρες επικοινωνίας μαζί τους.
⦁ Ενσυναισθηση και οριοθέτηση καθημερινότητας. Μπορούν να συνυπάρξουν;Τι απαντάει η ψυχολογία στην άποψη ορισμένων πως η ενσυναισθηση επιφέρει"ανεξέλεγκτα"παιδια;
Πολλές φορές όταν μιλάμε για όρια, μας έρχεται η εικόνα ενός γονέα που ουρλιάζει πάνω από το κεφάλι του παιδιού για να το οριοθετήσει. Γιατί όμως τα όρια να συνδέονται με την αυστηρότητα; Ταυτόχρονα κάποιος μπορεί να λειτουργεί εξίσου με εν συναίσθηση και να βάζει όρια. Το ότι καταλαβαίνω την επιθυμία σου για ένα ακόμα επεισόδιο από το αγαπημένο σου κινούμενο σχέδιο, και πόσο στενοχωριέσαι και θυμώνεις επειδή η τηλεόραση πρέπει να κλείσει, δεν σημαίνει ότι δεν θα βάλω το όριο που έχω την ευθύνη να βάλω ως γονέας. Τα όρια μπαίνουν με σταθερότητα και γλυκύτητα.
⦁ Στην ενσυναισθηση δεν χωρούν τιμωρίες προς το παιδί.(π.χ.καρεκλάκια σκέψης κλπ.) Αλήθεια ποσο βλάπτει στην ψυχοσύνθεση ενος παιδιού η τιμωρία;
Με την τιμωρία ουσιαστικά δεν καλύπτεται η ανάγκη που κρύβεται πίσω από την ανεπιθύμητη συμπεριφορά, η οποία τις περισσότερες φορές είναι η ανάγκη για σύνδεση. Το να απομονώνουμε τα παιδιά και να τα στέλνουμε σε έναν ξεχωριστό χώρο ή σε καρεκλάκι σκέψης αυτόματα τους στερούμε τη στοργή και τη σύνδεση τους μαζί μας. Αν παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά τις μέρες όπου τα παιδιά μας τσακώνονται ή κλαίνε περισσότερο, ίσως διαπιστώσουμε ότι εκείνες τις μέρες είναι που και εμείς δεν έχουμε κάτσει μαζί τους ώστε να τους προσφέρουμε ποιοτικό χρόνο. Όταν μας μιλάνε δεν έχουμε σταματήσει από αυτό που κάνουμε ώστε να τα κοιτάξουμε στα μάτια, αλλά αποκρινόμαστε συνήθως με το να τους πούμε να περιμένουν ένα λεπτό (το οποίο δεν τελειώνει ποτέ) ή με το να τα ακούμε ενώ παράλληλα κάνουμε και άλλα πράγματα.
Η μέθοδος με το καρεκλάκι της σκέψης μπορεί στο τώρα να βλέπουμε ότι αποδίδει, καθώς το παιδί μας φαίνεται να "καταλαβαίνει ποιο είναι το σωστό"...όμως αυτό είναι το ζητούμενο, να συμφωνεί με ό,τι του λένε οι γονείς απλά, με στόχο να μην απομονώνεται και να τους ευχαριστεί ή οι γονείς να προσπαθούν να γνωρίσουν περισσότερο το παιδί τους αποκωδικοποιώντας τη συμπεριφορά του και βάζοντας της τα λόγια που το ίδιο το παιδί δεν μπορεί να πει; Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι η εφαρμογή τέτοιων μεθόδων "διαπαιδαγώγησης" των παιδιών, ενέχει πολλούς μακροπρόθεσμους κινδύνους. Ένας από αυτούς, είναι ο αυριανός ενήλικας να έχει γαλουχηθεί λαμβάνοντας υπόψιν όχι τις επιθυμίες του, τις οποίες δεν θα έχει καταφέρει να κατανοήσει ποτέ, αλλά τα θέλω και τις επιθυμίες των άλλων. Η αυτοεκτίμηση του θα βασίζεται στο τι γνώμη θα έχουν οι άλλοι για αυτόν και συνεπώς οι επιλογές του θα βασίζονται στο τι είναι καλό για τους άλλους!
⦁ Παιδί και επιβράβευση.Ποσο συχνά ειναι θετικό να ακούνε τα παιδιά το μπράβο των γονιών τους?Υπάρχει όριο σε αυτό;
Η αναγνώριση για τις προσπάθειες μας ότι απέδωσαν καρπούς, είναι πολύ σημαντική στους ενήλικες, πόσο μάλλον στα παιδιά. Είναι πολύ όμορφο να ακούς το μπράβο για κάτι που προσπάθησες πολύ για να τα καταφέρεις. Πέρα όμως από το μπράβο του αποτελέσματος, είναι σημαντικό να δίνεται έμφαση στην προσπάθεια του παιδιού κ αυτή να επιβραβεύεται, είτε είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα, είτε όχι. Το σημείο κλειδί είναι να μην φτάσει στο σημείο το παιδί να «κρέμεται» από τα χείλη των γονιών του για ένα «μπράβο». Να μη γίνει δηλαδή το «μπράβο» αυτοσκοπός και το παιδί να προσπαθεί κάτι, το οποίο το έχει συνδέσει με την ανταμοιβή. Αν συμβεί αυτό, η επιβράβευση χάνει το νόημα της.
⦁ Ενσυναισθηση ενηλικων.Πρεπει ενας γονεας να λειτουργει ο ιδιος με ενσυναισθηση γενικα στην ζωη του και στις σχεσεις του ωστε να μπορει να μεγαλωσει με αυτον τον τροπο και το παιδι του;
Είναι πολύ σημαντικό να λειτουργούμε με εν συναίσθηση και στις σχέσεις μεταξύ ενηλίκων, ώστε να μας βγαίνει όσο γίνεται πιο αβίαστα στις σχέσεις μας με τα παιδιά μας. Αν δεν μπορούμε να μπούμε στη θέση του άλλου και να καταλάβουμε ή να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς νιώθει, τότε θα δυσκολευτούμε πολύ να το εφαρμόσουμε με τα παιδιά μας.
⦁ Δυσκολίες και κόπωση της καθημερινότητας=απομάκρυνση ουσιαστικής επαφής με τα παιδιά μας.Πιθανόν να προκύψουν φωνές και ξεσπάσματα χωρίς να ειναι επιθυμητά.Τι προτείνεις Μαρίνα σε εναν γονιό που ειναι υπερ της ενσυναισθησης αλλα δεν λειτουργει παντα ετσι λογω υπόλοιπων συνθηκών;Πως να λειτουργήσει εκείνη την πιο"ανεξέλεγκτη"στιγμή αποφεύγοντας φωνές κλπ.;
Το να περιμένουμε από τον εαυτό μας να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σε κάθε περίσταση, είναι μάλλον ουτοπία. Δεν έχει νόημα να στοχεύσουμε στο τέλειο, καθώς είναι άπιαστος στόχος και δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Αυτό που έχει όμως νόημα είναι να εστιάζουμε στην επανασύνδεση. Να παίρνουμε δηλαδή τον χρόνο που χρειαζόμαστε ώστε να ξαναβρίσκουμε την ενήλικη πλευρά μας, η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη για τα συναισθήματα μας και να πλησιάζουμε εμείς το παιδί ζητώντας συγνώμη για την όποια λάθος αντίδραση, αναγνωρίζοντας τα συναισθήματα μας, αλλά και τα δικά του συναισθήματα και προσπαθώντας την επόμενη φορά να διαχειριστούμε με περισσότερη ψυχραιμία και ενήλικο τρόπο ό,τι προκύψει. Το να συνδέεσαι ξανά με τα παιδιά αναγνωρίζοντας τα λάθη σου, δεν σε κάνει λιγότερο καλό γονέα, αντίθετα δίνει στα παιδιά ένα πρότυπο που δεν είναι τέλειο και αφήνει χώρο για λάθη και αποτυχίες.
⦁ Επίσης πως μπορει να πετύχει σωστα η έννοια της ενσυναισθησης σε μια οικογένεια με παιδια σε κοντινή ηλικία μεταξύ τους,αρα με έντονες στιγμές ζήλιας και τσακωμων.Ποια θα πρέπει να ειναι η σταση των γονέων ωστε να ειναι απέναντι σε ολα του τα παιδια σωστός και δίκαιος;(μιλώντας για μικρες ηλικίες κυρίως)
Το πρώτο και το πιο βασικό στη σχέση γονέων-παιδιών, είναι να παρεμβαίνουν οι γονείς αφού πρώτα αφήσουν τα αδέρφια να προσπαθήσουν να βρουν μόνα τους τη λύση. Αν νιώσουν ότι έχει έρθει η ώρα να παρέμβουν, καθώς τα αδέρφια έχουν φτάσει σε αδιέξοδο, είναι σημαντικό να το κάνουν χωρίς να παίρνουν θέση, ούτε να προσπαθούν να βρουν ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Παραμένοντας ψύχραιμοι χωρίς να προσπαθήσουν να επιβληθούν με τις φωνές, επιθυμούν να βοηθήσουν τα παιδιά ζητώντας και τη δική τους άποψη, ώστε να βρουν μια λύση που να ικανοποιεί όσο γίνεται και τις δύο μεριές.
Τέλος, βοηθητικό είναι να προσπαθούν να μπουν στην θέση και των δύο παιδιών, ώστε να αποκωδικοποιήσουν τις ανάγκες τους και να δουν πώς μπορούν να καλυφθούν. Αν για παράδειγμα οι γονείς δείχνουν στα παιδιά πώς να ζητάνε χωρίς να αρπάζουν, να περιμένουν τη σειρά τους για να παίξουν με το παιχνίδι που θέλουν αλλά και να παραδέχονται τα λάθη τους, τα βοηθούν στο να επιτυγχάνουν αυτό που θέλουν με λιγότερη ένταση. Το πιο σημαντικό όμως είναι ο γονέας με τη συμπεριφορά του και τις πράξεις του να μεταδίδει τα σωστά μηνύματα στα παιδιά του ως προς το πώς να σχετίζονται και να αλληλεπιδρούν με τα αδέρφια και τους συνομηλίκους τους πιο αποτελεσματικά.
⦁ Η ενσυναισθηση ειναι υπερ της συγκοιμησης για μια οικογένεια.Ποια η θέση της σύγχρονης ψυχολογίας και των τελευταίων"ερευνών"σχετικα;
Δεν υπάρχουν έρευνες που να αποδεικνύουν ότι από μόνη της η συγκοίμηση προκαλεί κάποιου είδους κίνδυνο εφόσον φυσικά τηρούνται οι κανόνες ασφαλούς συγκοίμησης. Πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με ανασφάλειες της μητέρας, με αποτέλεσμα να είναι υπερπροστατευτική με τα παιδιά της είναι πιθανόν να επηρεάσουν αρνητικά τα παιδιά. Απλά η συγκοίμηση και ο μακροχρόνιος θηλασμός, επειδή δεν ήταν κάτι που συνήθιζαν να κάνουν οι μητέρες τις τελευταίες δεκαετίες, είναι ο εύκολος στόχος, ο αποδιοπομπαίος τράγος, στον οποίο μπορούμε να ρίξουμε το φταίξιμο για όλα τα δεινά που μας συμβαίνουν.
⦁ Τα παιδια στις ηλικίες των 2,5-3 χρόνων πολυ συχνα"ελέγχουν"τις δυνάμεις και ικανότητες τους.Εχουν έντονο το αίσθημα της εξερεύνησης οσον αφορα τους χώρους που μεγαλώνουν κλπ.Πως πρεπει να λειτουργούμε ως γονείς απέναντι σε αυτο και στους πιθανούς κινδύνους που μπορει να προκύψουν;
Οι γονείς είναι σημαντικό να τους προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον για εξερεύνηση. Το σπίτι είναι βασικό να διαμορφωθεί σύμφωνα με αυτές τις ανάγκες, ώστε να ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη των παιδιών με ασφάλεια, αλλά χωρίς συνεχείς απαγορεύσεις. Σε εξωτερικούς χώρους, όπου είναι δυνατόν να ικανοποιείται αυτή τους η ανάγκη χωρίς πιθανούς κινδύνους. Εναλλακτικά οι γονείς μπορούν να προσφέρουν άλλες λύσεις όσο πιο κοντά γίνεται με αυτό που ζητάει το παιδί.
⦁ Τελος,τι ισχύει με την ανάπτυξη του εγκέφαλου ενος δίχρονου;Λειτουργούν οντως μονο με το συναισθηματικό κομματι αφου ακομα δεν εχει αναπτυχθεί το λογικό μερος;Ειναι αυτος ο λόγος των συχνών ξεσπασματων που παρατηρούμε σε αυτες τις ηλικίες και στις συχνές αρνήσεις και αντιδράσεις τους?Απο ποια ηλικία και μετα αλλάζει αυτό;
Στην περίοδο πριν από τη γέννηση σχηματίζονται ως και 250.000 νέα κύτταρα το λεπτό, δημιουργώντας 1,8 εκατομμύρια νέους συνδέσεις το δευτερόλεπτο, παρά το γεγονός ότι τα μισά περίπου από αυτά αργότερα θα εξασθενήσουν και θα νεκρωθούν, αφήνοντας πίσω μόνο αυτά που έχουν ενισχυθεί από τη χρήση. Από τη στιγμή της γέννησής του και για μία δεκαετία το παιδί αναπτύσσεται ταχέως και η κάθε εμπειρία συνεισφέρει στην προσωπικότητα και στις ικανότητες που θα έχει στο μέλλον. Η γέννηση αλλάζει ελάχιστα την εγκεφαλική λειτουργία. Παρ΄ ότι ο ευαίσθητος στην αφή σωματοαισθητικός φλοιός είναι ενεργός πριν από τη γέννηση, η εμφάνιση άλλης δραστηριότητας στον συγκεκριμένο φλοιό, ο οποίος τελικά ελέγχει την εκούσια κίνηση, τον συλλογισμό και την αντίληψη, αρχίζει δύο ή τρεις μήνες ύστερα από αυτήν. Οι πρόσθιοι λοβοί αρχίζουν να ενεργοποιούνται ανάμεσα στους έξι μήνες και το ένα έτος, πυροδοτώντας την ανάπτυξη των συναισθημάτων, των δεσμών, του σχεδιασμού, της εν ενεργεία μνήμης και της προσοχής. Μια αίσθηση του εαυτού του αρχίζει να αναπτύσσει το παιδί καθώς τα κυκλώματα του βρεγματικού και του μετωπιαίου λοβού αρχίζουν να γίνονται πιο ολοκληρωμένα, γύρω στους 18 μήνες, ενώ μια αίσθηση ότι οι άλλοι άνθρωποι έχουν το δικό τους, ξεχωριστό πνεύμα, αναπτύσσεται στην ηλικία των τριών ως τεσσάρων ετών. Στην ηλικία των έξι ετών ο εγκέφαλος έχει αποκτήσει το 95% του βάρους που θα έχει στην ενήλικη ζωή και βρίσκεται στο ζενίθ της ενεργειακής κατανάλωσής του. Σε αυτό το στάδιο τα παιδιά αρχίζουν να εφαρμόζουν τη λογική και την εμπιστοσύνη και να κατανοούν τις διαδικασίες της σκέψης τους. Ο εγκέφαλός τους εξακολουθεί να αναπτύσσεται και να δημιουργεί και αποσυνδέει συνδέσεις καθώς αποκτούν εμπειρία του κόσμου ώσπου, ύστερα από μια κορύφωση του όγκου της φαιάς ουσίας στην ηλικία των 11 ετών στα κορίτσια και των 14 ετών στα αγόρια, έρχεται η εφηβεία για να τον αλλάξει και πάλι.
Συνεπώς, η ανάπτυξη του εγκεφάλου είναι τέτοια που δεν μπορούμε να απαιτούμε από ένα 2χρονο παιδί να σκέφτεται και να δρα με τη δική μας λογική σκέψη!! Την επόμενη φορά που θα φωνάξετε επειδή δεν μάζεψε τα παιχνίδια του, θυμηθείτε τα όσα μόλις διαβάσατε!
Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/ Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas
Εκπαιδεύτρια γονέων Attached at the Heart
*Κλείνοντας,θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά την Μαρίνα για αυτή την συνεργασία μας και κυρίως το οτι δέχτηκε με χαρά να απαντήσει στα ερωτήματά μιας νέας μανούλας που θέλει να ενημερωθεί σωστά σε οτι αφορά το μεγάλωμα των παιδιών της!Άλλωστε και εσύ φίλη αναγνώστρια το ίδιο θέλεις!Και να σου εκμυστηρευτώ πως η Μαρίνα ειναι μια ψυχολόγος που πραγματικά αγαπάει την δουλειά της και ασχολείται ουσιαστικά,πολύ ενημερωμένη και κυρίως για θέματα που αφορούν οικογένειες και παιδιά!Αν και δεν την έχω γνωρίσει ακόμα απο κοντά,την θαυμάζω τόσο για το έργο που κάνει!Λίγο να παρακολουθήσεις την δουλειά της μέσω των social media και θα καταλάβεις!
Παλεύουμε λοιπόν να μεγαλώσουμε παιδιά με εν συναίσθηση για ενα καλύτερο μέλλον με καλύτερους ανθρώπους!
Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/ Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas
Εκπαιδεύτρια γονέων Attached at the Heart
Βρες την Μαρίνα στα social media: facebook page,facebook profile
*Κλείνοντας,θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά την Μαρίνα για αυτή την συνεργασία μας και κυρίως το οτι δέχτηκε με χαρά να απαντήσει στα ερωτήματά μιας νέας μανούλας που θέλει να ενημερωθεί σωστά σε οτι αφορά το μεγάλωμα των παιδιών της!Άλλωστε και εσύ φίλη αναγνώστρια το ίδιο θέλεις!Και να σου εκμυστηρευτώ πως η Μαρίνα ειναι μια ψυχολόγος που πραγματικά αγαπάει την δουλειά της και ασχολείται ουσιαστικά,πολύ ενημερωμένη και κυρίως για θέματα που αφορούν οικογένειες και παιδιά!Αν και δεν την έχω γνωρίσει ακόμα απο κοντά,την θαυμάζω τόσο για το έργο που κάνει!Λίγο να παρακολουθήσεις την δουλειά της μέσω των social media και θα καταλάβεις!
Παλεύουμε λοιπόν να μεγαλώσουμε παιδιά με εν συναίσθηση για ενα καλύτερο μέλλον με καλύτερους ανθρώπους!
